Określenie granic działki przez geodetę | geobiz.pl

Geobiz | 29 kwietnia 2025 | Geodezja

Wznowienie granic

Wznowienie granic jest wykonywane na podstawie art. 39 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo Geodezyjne i Kartograficzne oraz w § 17 rozporządzeniu Ministra Rozwoju z dnia 18 sierpnia 2020 roku w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Wykonuje się go gdy ustalone uprzednio znaki graniczne zostały przesunięte, uszkodzone lub zniszczone. Warunkiem niezbędnym do wykonania wznowienia jest istnienie dokumentów pozwalających na określenie ich pierwotnego położenia.

Rys. nr 1 Przykład danych wystarczających do wznowienia granic – zarys pomiarowy z 1933 roku.

Wznowienie granic wykonuje geodeta uprawniony na zlecenie zainteresowanych stron. Na czynności wznowienia granic zawiadamia właścicieli i inne osoby władające działkami ewidencyjnymi, których dotyczą znaki graniczne. Na spotkaniu w terenie po wykonaniu zadania sporządza się protokół graniczny. Jeżeli wyniknie spór co do położenia znaków granicznych, strony mogą wystąpić do sądu o rozstrzygnięcie sprawy.

Zdjęcie nr 1. Przykład odszukanego znaku granicznego, który został zastabilizowany w latach 20-tych XX wieku.

Wyznaczenie granic

Procedura wyznaczenia granic wygląda tak samo jak procedura wznowienia. Różnica polega na tym, że w tym trybie wyznacza się w terenie znaki graniczne, które nie były do tej pory stabilizowane trwale.

Wyznaczenie granic wykonuje się:

• po wprowadzeniu do bazy EGiB podziału działki rolnej

• po uprawomocnieniu decyzji zatwierdzającej projekt podziału wykonany na podstawie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami.

• po przyjęciu do zasobu operatu geodezyjnego zawierającego wyniki ustalenia granic działek ewidencyjnych wykonanego w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków.

Ustalenie przebiegu granic działek ewidencyjnych

Zasady ustalenia granic działek ewidencyjnych są zawarte w §31-33 rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków. W tym trybie ustala się granice jeżeli w zasobie starostwa brak jest dokumentacji lub materiałów albo zawarte w nich dane nie pozwalają na odtworzenie położenia granic z dokładnością 0.10 m w stosunku do osnowy geodezyjnej lub pomiarowej. Podobnie jak w przypadku wyżej opisanych trybów określenia granic działek ewidencyjnych geodeta zawiadamia wszystkie strony na grunt. W trakcie spotkania spisywany jest protokół graniczny gdzie obecni właściciele lub osoby władające działkami podpisują się przy każdej linii granicznej. Ustalenie granic może nastąpić na 3 sposoby:

• Na podstawie zgodnego oświadczenia, jeżeli wskazywany przebieg nie jest sprzeczny z informacjami zawartymi w dostępnych dokumentach określający stan prawny gruntów w granicach tych działek.

• W przypadku braku zgodnego oświadczenia przebieg granicy ustala geodeta uprawniony według ostatniego spokojnego stanu posiadania, jeżeli nie jest sprzeczny z informacjami zawartymi w dostępnych dokumentach określających stan prawny gruntów w granicach tych działek

• W przypadku gdy spokojnego stanu posiadania, nie można stwierdzić lub jest on sprzeczny z informacjami zawartymi w dostępnych dokumentach określających stan prawny gruntów, przebieg granic działek ewidencyjnych obejmujących te grunty wraz z danymi dotyczącymi punktów granicznych ustala geodeta uprawniony po zbadaniu położenia znaków i śladów granicznych oraz przeprowadzeniu analizy wszelkich dostępnych dokumentów, zawierających informacje mające znaczenie w tym zakresie, w tym oświadczeń zainteresowanych podmiotów.

Zgodnie z §33 ust.4 „Trwała stabilizacja punktów granicznych ustalonych bezspornie może nastąpić, po ich uprzednim ujawnieniu w ewidencji gruntów i budynków, z inicjatywy i na koszt zainteresowanych podmiotów, za zgodą osób biorących udział w tych czynnościach.” Oznacza to, że aby dokonać stabilizacji znaków granicznych najpierw powinien zostać zweryfikowany i przyjęty do zasobu operat techniczny zawierający wyniki ustalenia granic. Następnie jeżeli geodeta nie uzgodnił wcześniej etapowania przekazywanych wyników swojej pracy, musi zgłosić nową pracę geodezyjną, której celem będzie wyznaczenie granic. Na czynności wyznaczenia znaków granicznych musi ponownie zawiadomić strony.

Rozgraniczenie nieruchomości

Podstawa prawna rozgraniczenia nieruchomości jest zawarta w rozdziale 6 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo Geodezyjne i Kartograficzne natomiast przebieg poszczególnych czynności tego procesu zawiera Rozporządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 Ustawy „Rozgraniczenie nieruchomości ma na celu ustalenie przebiegu ich granic przez określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami granicznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów”. Rozgraniczenie, może nastąpić z urzędu ale najczęściej wykonywane jest na wniosek właściciela w przypadkach gdy istnieje spór co do przebiegu granic.

W pierwszej kolejności właściciel składa wniosek o rozgraniczenie do urzędu gminy, w którym m.in. wskazuję geodetę uprawnionego, który ma przeprowadzić czynności. Następnie organ wydaje postanowienie o wszczęciu postępowania w sprawie rozgraniczenia nieruchomości. Po wydaniu postanowienia geodeta zgłasza pracę geodezyjną we właściwym miejscowo starostwie powiatowym. Przeprowadza analizę otrzymanych materiałów oraz zapisy w księdze wieczystej. W dalszej kroku ustala termin spotkania na gruncie i wzywa strony postępowania.

Granice na gruncie mogą zostać ustalone na podstawie:

• zebranych dowodów

• zgodnego oświadczenia stron lub oświadczenia jednej strony, gdy druga nie kwestionuje jej przebiegu, w przypadku gdy zebrane dowody są niewystarczające

Tak ustalone granice są następnie stabilizowane. Geodeta sporządza protokół graniczny, wykonuje pomiar znaków oraz trwałych elementów zagospodarowania terenu mających znaczenie dla określenia jej przebiegu.

W czasie spotkania może nastąpić spór co do przebiegu granic. Wtedy geodeta nakłania do zawarcia aktu ugody. Gdy jednak konflikt na gruncie nie zakończy się zawarciem ugody, informuje strony, że do rozpatrzenia sprawy właściwy jest sąd.

Rys. nr 2 Możliwe warianty zakończenia spotkania na gruncie podczas rozgraniczenia nieruchomości.

W kolejnym etapie geodeta sporządza operat techniczny, który przekazuje do starostwa w celu jego weryfikacji i przyjęcia do zasobu. Po uzyskaniu pozytywnej weryfikacji przekazuje dokumentację do urzędu gminy. Następnie wójt, burmistrz lub prezydent miasta wydaje decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości. Po uprawomocnieniu się decyzji, przedmiotowa granica zostaje ujawniona w bazie Ewidencji Gruntów i Budynków.

Ustalenie linii brzegu dla cieków naturalnych, jezior oraz innych naturalnych zbiorników wodnych

Ustalenie linii brzegu wykonuje się w oparciu o art. 220 ustawy z dnia 20 lipca 2017r. Prawo wodne. Zgodnie z ust. 5 „Linię brzegu, ustala w drodze decyzji, na wniosek podmiotu mającego interes prawny lub faktyczny:

• właściwy terenowo organ administracji morskiej – dla morskich wód wewnętrznych oraz wód morza terytorialnego;

• minister właściwy do spraw gospodarki wodnej – dla cieków naturalnych, jezior oraz innych naturalnych zbiorników wodnych o ciągłym albo okresowym naturalnym odpływie wód powierzchniowych”

Do wniosku należy dołączyć aktualne wypisy z ewidencji gruntów i budynków oraz projekt rozgraniczenia gruntów pokrytych wodami od gruntów przyległych. Projekt rozgraniczenia przygotowuje geodeta uprawniony, który zgodnie z art. 220 ust. 6 zawiera:

• 1. opis uwzględniający oznaczenie wnioskodawcy, ze wskazaniem jego siedziby i adresu, przyjęty sposób ustalenia projektowanej linii brzegu, ustalenie stanu prawnego nieruchomości objętych projektem z oznaczeniem właścicieli wraz ze wskazaniem ich siedziby i adresu oraz sposób zagospodarowania gruntów przyległych do projektowanej linii brzegu,

  2. odpowiednią:

     • zaktualizowaną kopię mapy zasadniczej w skali 1:500, 1:1000, 1:2000 albo 1:5000,

     • mapę inwentaryzacji powykonawczej budowli regulacyjnych w skali, w jakiej jest sporządzony projekt regulacji wód śródlądowych, a w przypadku jej braku – inne dostępne materiały

– z wykazaniem projektowanej linii brzegu oraz elementów istotnych dla przyjętego sposobu ustalenia tej linii.

Zasady ustalenia linii brzegu określają przepisy art.220 ust. 1-4 i są one następujące:

1. Linię brzegu dla cieków naturalnych, jezior oraz innych naturalnych zbiorników wodnych stanowi krawędź brzegu lub linia stałego porostu traw albo linia, którą ustala się według średniego stanu wody z okresu co najmniej ostatnich 10 lat.

2. Jeżeli krawędź brzegu jest wyraźna, linia brzegu biegnie tą krawędzią.

3. Jeżeli krawędź brzegu nie jest wyraźna, linia brzegu biegnie granicą stałego porostu traw, a jeżeli granica stałego porostu traw leży powyżej stanu wody, o którym mowa w ust. 1 – linią przecięcia się zwierciadła wody przy tym stanie z gruntem przyległym.

4. Jeżeli brzegi wód są uregulowane, linia brzegu biegnie linią łączącą zewnętrzne krawędzie budowli regulacyjnych, a przy plantacjach wikliny na gruntach uzyskanych w wyniku regulacji – granicą plantacji od strony lądu.

Rys. nr 3 Przykład rzeki przed ustaleniem linii brzegowej oraz linie graniczne po ustaleniu w kolorze czerwonym.

Obecnie w przepisach dopuszczalna jest forma uproszczona ustalenia linii brzegu, np. wtedy gdy nie mamy tyle czasu aby czekać na wydanie decyzji właściwego ministra lub organu administracji morskiej. W tej sytuacji z pomocą przychodzi nam §33a rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków.

Jego treść to:

„Do czasu ustalenia linii brzegu dla cieków naturalnych, jezior oraz innych naturalnych zbiorników wodnych przebieg granic działek ewidencyjnych między gruntami tworzącymi dna i brzegi tych cieków, jezior i zbiorników a gruntami do nich przyległymi wykazuje się w ewidencji za pomocą danych określonych na podstawie wyników geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych wykonanych zgodnie z zasadami określonymi w przepisach art. 220 ust. 1–4 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne”

Zgodnie z interpretacją Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii rozwiązanie to jest tymczasowe, stosowane do czasu ustalenia linii brzegu w drodze decyzji, o której mowa w art. 220 ust. 5 ustawy – Prawo wodne. Ujawnienie tak ustalonej linii granicznej w bazie EGiB następuje w drodze czynności materialno-technicznej. Podstawą do aktualizacji bazy jest szkic polowy, wykaz współrzędnych oraz w razie potrzeby wykaz zmian danych ewidencyjnych.