Nowoczesne technologie a archeologia – konferencja w Warszawie
Geobiz | 31 marca 2017
„Archeologia przyszłości – przyszłość archeologii” – pod takim tytułem odbyła się 27 lutego w Warszawie konferencja poświęcona nowoczesnym technologiom w archeologii. Zorganizował ją Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Międzyuczelniany Instytut Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP oraz firma INCEDO 3D. Podczas spotkania ogłoszone zostało powołanie Centrum Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego (CODA). Naukowcy dyskutowali też o tym, jak dzięki mniej inwazyjnym metodom ograniczyć kosztowne, ale niezbędne wykopaliska.
Praca archeologia ma naturę paradoksalną – przedmiot jego badań ulega zniszczeniu podczas prowadzenia wykopalisk. Badana ziemia trafia na hałdy, zabytki do muzeów, przez co niemożliwe staje się odtworzenie stanu sprzed wykopalisk. Dlatego współcześnie dąży się do opracowania metod, które pozwolą przynajmniej zmaksymalizować liczbę informacji, którą archeolodzy pozyskują podczas każdorazowo dokonywanego wykopaliska.
Choć z wykopalisk nie sposób zrezygnować, prace można znacznie ułatwić dzięki wykorzystaniu dronów i skanerów laserowych wyposażonych w kamery. Dzięki nim prace stają się też bardziej precyzyjne. W archeologii przydają się także elektroniczne tachimetry, którymi mierzy się odległości i określa współrzędne. Badacz zostaje zwolniony z konieczności obliczeń – wykonuje je za niego urządzenie. Tak pozyskane dane są łatwiejsze w „obróbce” przez komputery, które tworzą z nich np. mapy odkryć archeologicznych na danych stanowiskach.
Warto wspomnieć o tym, że np. metoda laserowego skanowania lotniczego (ALS) znacząco wpłynęła na wiedzę, a tym samym i na naszą współczesną wizję pradawnej Polski. Za jej pomocą odkryto już i wciąż odkrywa się różnorodne formy terenowe (kurhany, grodziska), które porastają lasy. A roślinność dotąd stanowiła naprawdę znaczną przeszkodę w odkrywaniu stanowisk archeologicznych.
Jeśli chodzi o badania geofizyczne, dzięki nim możliwe stało się wykrywanie śladów działalności człowieka nawet wtedy, gdy na danym terenie nie istnieją żadne widoczne na zewnątrz ślady. Pozwalają one także np. na określanie materiałów, z których składają się konstrukcje wciąż niewydobyte spod ziemi.
W archeologii niezwykle ważne jest dziś też wykorzystanie baz danych takich jak GIS. Korzystając z nich, można wykonywać analizy porównawcze np. dwóch różnych stanowisk archeologicznych i odnajdować między nimi zależności.
Przykładem szerokiego wykorzystania nowoczesnych zdobyczy technologii są prace firmy geodezyjnej Geobiz nad cyfrową dokumentacją stanowisk archeologicznych w województwie zachodniopomorskim. W ich ramach za pomocą Bezzałogowego Systemu Latającego Trimble UX5 wykonano modele cyfrowe grodziska i reliktów zamku książęcego. Stanowiska miały zróżnicowany charakter, co w pełni pozwoliło poznać możliwości systemu w dokumentowaniu stanowisk o własnej formie krajobrazowej. UAV sprawdził się zwłaszcza w przypadku nalotu na grodzisko.